“Ya başkanlık ya kaos” (*)
Sebla Kutsal
Türkiye’nin "en kanlı" yıllarından biri olarak hatırlayacağımız 2016'yı geride bırakmaya çok az zaman kaldı.10 Aralık Cumartesi akşamı gerçekleştirilen iki terör saldırısının da bilançoya eklenmesiyle, neye üzüleceğimizi şaşırdığımız korkunç bir sene yaşadık, diyebiliriz.
2016 Türkiye almanağı yapmaya kalksak, herhalde sayfalarından kan damlardı... Hem devlet eliyle hem terör örgütlerinin saldırılarıyla masum insanların hayatını kaybettiği olayları, çözüm sürecinden "kaos" tehditlerine varan yolun başlangıcını ve devamını yıl bitmeden (ve 2015’in ikinci yarısını da dahil ederek) hatırlayalım.
***
5 Haziran 2015 - HDP mitingine saldırı
Genel seçimlere iki gün kala, HDP’nin 5 Haziran günü yaptığı Diyarbakır mitingine bombalı bir saldırı gerçekleştirildi. IŞİD tarafından gerçekleştirilen saldırı sonucunda 4 yurttaş yaşamını yitirdi, onlarcası yaralandı.
7 Haziran 2015 Genel Seçimleri
Seçim sonuçlarına göre, hiçbir siyasi parti tek başına iktidar olabilmek için gerekli olan 276 sandalye sayısına ulaşamadı. Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) yüzde 40,9 oy oranı ve 258 sandalye sayısı ile seçimlerden birinci parti olarak çıktı. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) oyların yüzde 25'i ile 132 sandalye elde etti, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) oyların yüzde 16,3'si ile 80 milletvekili kazandı. Aslında seçimin en önemli sonucu; seçimlere ilk kez katılan Halkların Demokratik Partisi'nin (HDP) yüzde 10 barajını geçerek, aldığı yüzde 13,1 oy oranıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne 80 milletvekili ile girmesi oldu.
8 Haziran 2015- "Ya istikrar ya kaos"
AKP'li Anayasa Profesörü Burhan Kuzu'nun seçim sonuçlarına tepki olarak attığı "Evet seçim bitti, millet kararını verdi. Ya istikrar ya kaos dedim; millet kaosu seçti hayırlı olsun" tweet'i tepkiyle karşılandı.
11 Temmuz 2015 - KCK'dan ateşkese son
Kürt direnişinin çatı örgütü KCK (Kürdistan Topluluklar Birliği) ateşkesi sonlandırdığını açıkladı.
20 Temmuz 2015 - Göz göre göre engellenmeyen Suruç katliamı
Kobani'ye giderek, kuşatma sırasında yıkılmış olan kenti yeniden yaşanabilir bir yer haline getirmek için Türkiye'nin değişik illerinden gelen yüzlerce gencin Suruç Belediyesi'ne ait Amara Kültür Merkezi'nin bahçesinde toplandığı sırada, kalabalığın tam ortasında IŞİD mensubu bir canlı bombanın kendini patlatmasıyla 34 kişi hayatını kaybetti, 100'den fazla kişi yaralandı. Daha sonra ortaya çıkan bilgiler katliamın göz göre geldiğini ortaya koydu. Saldırganın telefonlarının dinlendiği, canlı bomba saldırısı ihtimalinin bildirilmesine rağmen Suruç emniyetinin hiçbir önlem almadığı ortaya çıktı.
22 Temmuz 2015 - Ceylanpınar'da iki polis evlerinde vuruldu
Şanlıurfa Ceylanpınar İlçesi'nde 2 polis evlerinde ölü olarak bulundu. Başlarından vurulmuş halde bulunan polislerin öldürülmesini PKK üstlendi. Fırat Haber Ajansı'nın haberine göre, HPG Basın İrtibat Merkezi’nden yapılan açıklamada “22 Temmuz günü bir Apocu fedai timi, Suruç katliamına misilleme olarak bugün sabah 06.00 sularında Ceylanpınar’da DAİŞ (IŞİD) çeteleriyle işbirliği içinde olan iki polise karşı bir cezalandırma eylemi gerçekleştirmiştir” denildi.
24 Temmuz 2015 - Huzur Operasyonları
AKP hükümeti, "Huzur operasyonları" adını verdiği operasyonlara başladı. TSK uçakları IŞİD hedeflerini ve Kandil’deki PKK kamplarını bombalarken, polis de Türkiye genelinde terör örgütlerine yönelik operasyonlarına girişti.
11 Ağustos 2015- "Buzdolabı" açıklaması
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kürtlerle çözüm sürecinin “buzdolabına kaldırıldığını” açıkladı.
17 Ağustos 2015 - Yasaklar dönemi
İlk sokağa çıkma yasağı Diyarbakır’ın Lice ilçesinde geceden sabaha kadar olmak üzere uygulandı. Günlük olarak başlayan yasaklar daha sonra Güneydoğu bölgesinde yayılmaya başladı. 1 Kasım seçimlerinin ardından da süresiz hale gelen sokağa çıkma yasakları boyunca vatandaşlar evlerinden, yaşam alanlarından göçmek zorunda kaldı. Çocuklar ve yaşlılar da dahil olmak üzere yüzlerce sivil yaşamını yitirdi, ölenlerin cenazeleri defnedilemedi. Sur, Nusaybin, Cizre gibi ilçeler harabeye döndü.
10 Ekim 2015 - Ankara saldırısı
Savaşa karşı barışı desteklemek için bir araya gelen DİSK, KESK, TMMOB, TTB, HDP ve sivil toplum kuruluşlarının Ankara’da düzenlediği barış mitingine IŞİD tarafından canlı bomba saldırısı düzenlendi. 100'den fazla yurttaşın yaşamını yitirdiği saldırıyı, Suruç Katliamı’nı gerçekleştiren Abdurrahman Alagöz’ün ağabeyi Yunus Emre Alagöz ve Suriye uyruklu bir IŞİD'li gerçekleştirdi. Türkiye Cumhuriyeti'nin en ölümcül bombalı intihar saldırısı olarak tarihe geçen katliamın ardından, yine "ihmaller" zinciri gözler önüne serildi. Alagöz’ün, katliamın planlayıcısı Yunus Durmaz'ın ve saldırıyla ilişkili birçok IŞİD mensubunun polis tarafından takip edildiği ama engellenmediği ortaya çıktı.
20 Ekim 2015 - "Beyaz Toros" tehdidi
Erken seçime doğru adım adım yaklaşılırken, dönemin başbakanı Ahmet Davutoğlu, Van’daki mitinginde "AK Parti iktidardan indirilirse buralarda terör çeteleri dolaşacak, beyaz Toroslar dolaşacak" diyerek Kürt seçmeni tehdit etti.
1 Kasım 2015 - "Tekrar seçim"
7 Haziran seçimlerini ve koalisyon kurma çabalarını tanımayan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yetkisini kullanarak erken seçim kararı almasıyla gidilen genel seçimlerde (kaos sonrasında) sandıktan AKP’nin tek başına iktidarı çıktı. Seçim sonuçlarına göre AKP yüzde 49.5'lik oy oranına sahip olurken, CHP yüzde 25.3, MHP yüzde 11.9, HDP ise yüzde 10.8 oranında oy aldı.
12 Ocak 2016 - Sultanahmet saldırısı
İstanbul Sultanahmet Meydanı’nda Nabil Fadli adlı Suriye uyruklu IŞİD'li terörist tarafından gerçekleştirilen canlı bomba saldırısında 13 Alman turist yaşamını yitirdi.
(*)28 Ocak 2016 - "Ya başkanlık ya kaos"
Akit gazetesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın başkanlık yönündeki ısrarına destek amacıyla aralarında Burhan Kuzu'nun da bulunduğu hukukçulara yeni anayasa ve başkanlık sistemini sordu. Gazete 28 Ocak'ta, Kuzu'nun 8 Haziran'da attığı tweet'e gönderme yapan "Ya başkanlık ya kaos" manşetiyle çıktı. O günlerde çok eleştirilen bu manşet; geri kalan 11 ayın kehaneti gibi olduğundan, halen tuhaf bir “gazetecilik” başarısı olarak anılıyor!
17 Şubat 2016 - Ankara’da askeri servis aracına saldırı
Ankara'nın Çankaya ilçesinde, Genelkurmay Başkanlığı'nın, asker lojmanlarının ve Kara Kuvvetleri Komutanlığı'nın bulunduğu bölgede Türk Silahlı Kuvvetleri'ne ait askeri servis aracının geçişi sırasında bir patlama meydana geldi. TBMM'ye 5 dakika uzaklıkta gerçekleştirilen saldırı, bomba yüklü aracın bir intihar bombacısı tarafından patlamasıyla meydana geldi ve 29 kişinin ölümüne, 61 kişinin yaralanmasına neden oldu. Eylemi PKK ile bağlantılı olduğu iddia edilen Kürdistan Özgürlük Şahinleri (TAK) isimli örgüt üstlendi.
13 Mart 2016 - Kızılay'da patlama
Ankara Kızılay’da bir otobüs durağında TAK tarafından bomba yüklü araçla saldırı düzenlendi. Saldırıda 38 kişi hayatını kaybederken 125 kişi yaralandı.
19 Mart 2016 - İstiklal'de canlı bomba
İstanbul'un en meşhur ve turistik caddelerinden biri olan İstiklal Caddesi'nde IŞİD bağlantılı Mehmet Öztürk'ün üzerindeki patlayıcıyı patlaması sonucu 4 kişi hayatını kaybetti, 36 kişi yaralandı.
31 Mart - Diyarbakır saldırısı
Diyarbakır'da, Şanlıurfa karayolu üzerindeki otogar mevkiinde polis servis aracını hedef alan saldırıda yedi polis hayatını kaybetti. Bomba yüklü araçla düzenlenen saldırıda 13'ü polis ve 14'ü sivil olmak üzere 27 kişi yaralandı. Saldırıyı PKK'nın askerî kanadı Halk Savunma Güçleri (HPG) üstlendi.
7 Haziran 2016 - Vezneciler saldırısı
İstanbul'un Vezneciler semtinde bomba yüklü araçla gerçekleştirilen intihar saldırısı sonucu 5'i polis memuru, 7'si sivil, 1'i de saldırgan olmak üzere 13 kişi hayatını kaybetti, 36 kişi yaralandı. Kürdistan Özgürlük Şahinleri (TAK) saldırının sorumluluğunu üstlendi.
28 Haziran 2016 - Atatürk Havalimanı saldırısı
2016 yılının en çok konuşulan terör saldırılarından biri, İstanbul'daki Atatürk Havalimanı'nda gerçekleştirildi. Silahlı ve bombalı intihar saldırısında 45 kişi hayatını kaybetti, 200'ü aşkın kişi yaralandı. IŞİD mensubu olduğu belirtilen üç saldırgan tarafından dış hatlar terminalindeki üç ayrı noktada gerçekleştirilen eylemde uzun namlulu silahlar ve patlayıcı kullanıldı.
15 Temmuz - Darbe girişimi
Hem Türkiye hem de dünyada büyük yankı uyandıran askeri darbe girişimi, 15-16 Temmuz tarihleri arasında TSK bünyesinde kendilerini Yurtta Sulh Konseyi olarak tanımlayan bir grup asker tarafından gerçekleştirildi. İstanbul'daki Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün jandarma tarafından kapatılmasıyla başlayan süreçte, Türkiye Büyük Millet Meclisi F-16 savaş uçakları tarafından dört kez bombalandı. Muğla'nın Marmaris ilçesinde bir otelde bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan'a karşı suikast girişiminde bulunuldu. Gelişmeler üzerine CNN Türk'e FaceTime ile bağlanan Cumhurbaşkanı Erdoğan, halkı darbeye tepki göstermek için meydanlara ve havalimanlarına çıkmaya davet etti. Olaylar sırasında 250'ye yakın kişi hayatını kaybederken, 1.500'den fazla yaralı olduğu açıklandı. Darbe girişiminin sorumlusu olarak Gülen Hareketi (FETÖ) işaret edildi. 21 Temmuz'da üç ay süreyle olağanüstü hâl ilan edildi, daha sonra bu süre 3 ay daha uzatıldı.
17-18 Ağustos - 24 saatte 3 terör saldırısı
Van, Elazığ ve Bitlis'te 24 saatte gerçekleştirilen üç terör saldırısında 12 kişi hayatını kaybetti, sivil, asker ve polis 287 kişi yaralandı. 17 Ağustos'ta Van şehir merkezinde bulunan polis merkezine yapılan bombalı saldırıda biri çocuk 3 kişi hayatını kaybederken, yaklaşık 70 kişi de yaralandı. Bu eylemi, 18 Ağustos'ta Elazığ Emniyet Müdürlüğü’ne düzenlenen saldırı takip etti. Bombalı araçla yapılan saldırıda 3 polis hayatını kaybederken, aralarında sivillerin de bulunduğu toplam 217 kişi yaralandı. Bitlis'te ise sabah saatlerinde yola döşenen bombanın patlatılmasıyla 5 asker ve 1 korucu yaşamını yitirdi. Aynı bölgede çıkan bir çatışmada da köy korucusu ölürken, 1 asker yaralandı.
20 Ağustos - Gaziantep'teki düğün kana bulandı
Gaziantep'in Şahinbey ilçesinde, HDP'lilerin de katıldığı bir düğünde patlama yaşandı. IŞİD bağlantılı canlı bombanın kendini patlattığı saldırı sonucunda 51 kişi hayatını kaybetti, 94 kişi yaralandı
12 Eylül 2016 - Van'da AKP binasına saldırı
Van şehir merkezinde bulunan Adalet ve Kalkınma Partisi il binasına bombalı saldırı düzenlendi. PKK'nın askeri kanadı HPG'nin üstlendiği saldırıda 53 kişi yaralandı, Van Valiliği binası da hasar aldı.
9 Ekim 2016 - Şemdinli'de 5 ton bomba
Hakkâri ilinin Şemdinli ilçesinde 5 ton bomba yüklü kamyonetle gerçekleştirilen intihar saldırısı sonucunda 10 askerî personel ile 5 sivil hayatını kaybetti, 27 kişi yaralandı. Saldırıyı PKK üstlendi.
4 Kasım 2016 - "Paylaşılamayan" saldırı
Diyarbakır'ın Bağlar ilçesinde bulunan Emniyet Müdürlüğü'nün Terörle Mücadele ve Çevik Kuvvet şubelerinin yer aldığı ek binası yakınlarında bomba yüklü bir araçla düzenlenen saldırıda 9'u sivil 11 kişi hayatını kaybetti, 100'den fazla kişi de yaralandı. Valilik saldırıyı PKK'nın yaptığını açıklarken, Reuters IŞİD’in üstlendiğine dair bir bilgi paylaştı. Saldırıyı son olarak, Kürdistan Özgürlük Şahinleri (TAK) üstlendi.
10 Aralık 2016 - Beşiktaş'ta patlama
İstanbul Beşiktaş'ta Vodafone Arena Stadı önünde ve Maçka Parkı'nda eş zamanlı iki terör saldırısı düzenlendi. Maçın dağılmasından sonra teröristler önce stadın önündeki bomba yüklü bir aracı patlattı, aynı dakikalarda bir canlı bomba da kendisini Maçka'da havaya uçurdu. Saldırılarda 30'u polis, 7'si sivil 38 kişi hayatını kaybederken, bir kişinin kimliği henüz belirlenemedi. Yaralı sayısı ise 150'nin üzerinde. Reuters'ın haberine göre saldırıyı terör örgütü TAK üstlendi.
10 Aralık 2016 - Başkanlık ve yeni anayasa için yola devam
Beşiktaş'taki kan donduran saldırı yaşandığı akşam, ertesi günün gazete manşetlerinden de anlaşılacağı üzere, terör saldırısından çok daha önemli bir olay gerçekleşti. Muhafazakâr ve milliyetçi iki parti dışında toplumun bütün kesimlerini dışlayarak son rötuşları yapılan anayasa değişikliği önerisi TBMM Başkanlığı'na sunuldu. AKP'nin MHP ile anlaşarak hazırladığı partili cumhurbaşkanlığı sistemine geçişi esas alan anayasa değişikliği teklifi TBMM ve halk oylamasında kabul edilirse, Türkiye 150 yıllık bir tarihi olan parlamenter sistemiyle vedalaşacak ve tek adam yönetimine geçecek.
